Sherlock Holmes z perspektywy doktora Watsona w dwóch wybranych tłumaczeniach "Studium w szkarłacie"

Celem niniejszej pracy jest zbadanie różnic pomiędzy tym, jak funkcjonuje narracja pierwszoosobowa Johna Watsona i jego opisy Sherlocka Holmesa w dwóch przekładach „Studium w szkarłacie” Arthura Conana Doyle’a autorstwa Tadeusza Everta i Anny Krochmal z Robertem Kędzierskim oraz to, jaki wpływ na postrzeganie postaci Holmesa i jego przyjaźni z Watsonem może mieć fakt, że czytelnik sięga po wersję z 1956 lub 2012 roku. Pierwszy rozdział dotyczy możliwych źródeł inspiracji, z których czerpał Doyle, aby stworzyć postać Sherlocka Holmesa i tego, w jaki sposób relacja Holmesa z Watsonem funkcjonuje w powieści. Choć postać detektywa jest najprawdopodobniej oparta na postaci profesora Bella, którego Doyle podziwiał, Sherlock Holmes dzieli niektóre cechy z samym autorem. Jednym z celów postaci Watsona jest ukazanie geniuszu detektywa, lecz tym samym błędy i złe założenia Watsona często pomagają Holmesowi w dochodzeniu do właściwych wniosków. Dodatkowo, w pracy badane są cechy narracji pierwszoosobowej i ich wpływ na sposób w jaki John Watson przedstawia wydarzenia w powieści. Czytelnik poznaje detektywa wraz z Watsonem, co oznacza, że zawsze będzie pod wpływem jego własnych osądów. Ponadto, głównym celem opowieści Watsona jest ukazanie wielkiego talentu Holmesa i pomocy jaką udziela policji, co oznacza, że doktor będzie próbował przedstawić go w jak najlepszym świetle, próbując ominąć jego wady. Trzeci rozdział jest analizą porównawczą dwóch wspomnianych wcześniej przekładów, z głównym naciskiem na to, jak różnią się one w sposobie przedstawienia postaci Sherlocka Holmesa przez narrację Johna Watsona. Tłumaczenie Tadeusza Everta prezentuje zarówno detektywa jako osobę, jak i jego pracę w sposób możliwie pozbawiony słownictwa budzącego negatywne skojarzenia, niemalże je idealizując. W przeciwieństwie do Everta, Holmes Anny Krochmal i Roberta Kędzierskiego może wydawać się bardziej beztroski, czasem nawet nieprofesjonalny. Dodatkowo, przekład z 2012 sugeruje, że między Holmesem a Watsonem jest bliższa relacja, gdyż Evert używa mniej nacechowanego emocjonalnie języka i zdecydował przełożyć formy adresatywne używane przez Holmesa i Watsona jako „pan”, podczas gdy Krochmal i Kędzierski zdecydowali się na zaimek osobowy drugiej osoby liczby pojedynczej „ty”.The purpose of this thesis is to investigate the differences between the way John Watson’s first-person narration and his descriptions of Sherlock Holmes function in two translations of Arthur Conan Doyle’s novel A Study in Scarlet by Tadeusz Evert and Anna Krochmal with Robert Kędzierski, and how they might have contributed to the image of Holmes and his friendship with Watson which readers might have formed depending on whether they read the translation from 1956 or 2012. The initial chapter deals with the possible sources of inspiration Doyle could draw from to create the character of Sherlock Holmes and the way in which Watson’s relationship functions in the novel. Although the detective’s character is most probably hugely based on professor Bell, whom Doyle greatly admired, Sherlock Holmes shares some traits with Doyle himself. When it comes to the importance of Watson’s character in creating Sherlock Holmes, their relation serves to show the detective’s greatness, but at the same time Watson’s mistakes and wrong assumptions often help Holmes to draw the right conclusions. Furthermore, the thesis explores the qualities of first-person narrative and how they relate to John Watson’s narration in particular. The way in which the reader is introduced to the detective is the same as Watson’s, which means that it will never be free of his own judgement. Apart from that, Watson’s main aim in telling his story in the first place is to describe Holmes’ great talent and its helpfulness for Scotland Yard’s work, which means that the doctor will try to picture him in the best light, trying to avoid mentioning his flaws. The third chapter is a comparative analysis of two of the previously mentioned translations, with the main focus on how they differ in their vision of Sherlock Holmes’ character through John Watson’s narrative. The analysis reveals that Tadeusz Evert is more likely to translate in a way that presents both the detective as an individual, but also his work in an idealised way, deprived of possibly negative vocabulary. In comparison Anna Krochmal and Robert Kędzierski’s Holmes may come across as more carefree and even unprofessional at times. Additionally, the 2012 translation suggests that there is a closer bond between Holmes and Watson, since Evert uses less affectionate language and decides to render forms of address between the two as “pan”, as opposed to Krochmal and Kędzierski’s “ty”